Τα Πάθη του Ιησού Χριστού

Γιατί σκανδαλίζει¹ , ο σταυρικός θάνατος² του Ιησού Χριστού;

Η συνωμοσία³ για τη θανάτωση του Χριστού, ο μυστικός Δείπνος, η προσευχή στη Γεθσημανή, η σύλληψη, η δίκη, η σταύρωση⁴, η ταφή και η Ανάσταση του Χριστού, αναφέρονται από τους ευαγγελιστές Ματθαίο ( 26 – 28 κεφ. ), Μάρκο ( 14 - 16 κεφ. ), Λουκά ( 22 – 24 κεφ. ) και Ιωάννη ( 11 - 20 κεφ. ).

Ο μυστικός Δείπνος έγινε την Πέμπτη το απόγευμα⁵ κάπου στα Ιεροσόλυμα⁶. Ακολουθεί η προσευχή στη Γεθσημανή⁷  κι εκεί στο όρος των ελαιών συλλαμβάνεται⁸ ο Ιησούς τη νύχτα. Ο αρχιερέας  Καϊάφας⁹ συγκάλεσε το συνέδριο¹⁰ και καταδίκασε σε θάνατο το Χριστό, επειδή βλασφήμησε¹¹. Δεν είχε το δικαίωμα της εκτέλεσης της θανατικής ποινής ( jus gladii ) , έτσι τον παρέπεμψε στον Πόντιο Πιλάτο¹². Ο Κύριος δικάζεται, περιπαίζεται, βασανίζεται και καταδικάζεται στον ατιμωτικό σταυρικό θάνατο. Στη συνέχεια οδηγείται στο Γολγοθά¹³, και αφού καρφώνουν¹⁴ τα χέρια και τα πόδια του με ήλους, σταυρώνεται¹⁵ με άλλους δύο θανατοποινίτες. Γύρω στις 3 το μεσημέρι της Παρασκευής πεθαίνει¹⁶ και ακολουθεί η ταφή¹⁷ πριν να ξεκινήσει το Σάββατο. Την Κυριακή, πριν το ξημέρωμα, ανέστη¹⁸  ὁ Κύριος.

Για τους ιουδαίους είναι σκάνδαλο ο παντοδύναμος Θεός να πεθαίνει ατιμωτικά, για χάρη του ανθρώπου και για τους εθνικούς, τους ορθολογιστές είναι ανοησία. Ο Ιησούς Χριστός  έγινε άνθρωπος, για να μας δώσει την ευκαιρία να σωθούμε, καταργώντας με το σταυρικό του θάνατο και την Ανάστασή του, τη φθορά της ανθρώπινης φύσης¹⁹.

                                 

1. « ἡμεῖς κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν  » ( Α΄ Κορ. 1,23 ).

2. Στην Παλαιά Διαθήκη έχομε προεικονίσεις του σταυρού με το χάλκινο φίδι στην έρημο ( Αριθμ. 21,8-9 ) και τα χέρια του Μωϋσή, όταν οι Ισραηλίτες πολεμούσαν τους Αμαληκίτες ( Έξ. 17,11-14 ). Στην Καινή Διαθήκη βλέπομε ότι ο Χριστός « ἐταπείνωσεν ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυροῦ » ( Φιλιπ. 2,8 ). Ο σταυρός του Χριστού είχε το γνωστό σχήμα που μας έχει παραδοθεί από την Εκκλησία γιατί: α) « ἐπέθηκαν ἐπάνω τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ τήν αἰτίαν αὐτοῦ γεγραμμένην·  οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων » ( Ματθ. 27,37 ) και « ¹⁹ ἔγραψε δέ καί τίτλον ὁ Πιλᾶτος καί ἔθηκεν ἐπί τοῦ σταυροῦ· ἦν δέ γεγραμμένον· Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων. ²⁰ τοῦτον οὖν τόν τίτλον πολλοί ἀνέγνωσαν τῶν Ἰουδαίων, ὅτι ἐγγύς ἦν τῆς πόλεως ὁ τόπος ὅπου ἐσταυρώθη ὁ Ἰησοῦς· καί ἦν γεγραμμένον Ἑβραϊστί, Ἑλληνιστί, Ῥωμαϊστί » ( Ιωάν. 19,19-20 ). β) Μαζί με το σταυρό του Χριστού, τοποθετήθηκαν κι άλλοι δύο, από τους συνηθισμένους σε περιπτώσεις εκτέλεσης κακούργων από τους Ρωμαίους. « Τότε σταυροῦνται σύν αὐτῷ δύο λησταί, εἷς ἐκ δεξιῶν καί εἷς ἐξ εὐωνύμων » ( Ματθ. 27,38 ). γ) Στον Παλατίνο λόφο της Ρώμης, έχει βρεθεί μια ζωγραφιά μ’ ένα σταυρωμένο ονοκέφαλο και μια επιγραφή από κάτω:  « ΑΛΕΞΑΜΕΝΟC CΕΒΕΤΕ ΘΕΟΝ », την οποία μάλλον σχεδίασε ένας δούλος κοροϊδεύοντας τον χριστιανό σύνδουλό του το 2^ο αι. μ.Χ. δ) Έχομε ανάγλυφους σταυρούς πάνω σε σαρκοφάγους, όπως στην παλαιοχριστιανική που βρέθηκε στο Βαθύ της Ιθάκης.

            3.  « Τότε πορευθείς εἷς τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενος Ἰούδας Ἰσκαριώτης, πρός τούς ἀρχιερεῖς εἶπεν· τί θέλετέ μοι δοῦναι, καί ἐγώ ὑμῖν παραδώσω αὐτόν;  οἱ δέ ἔστησαν αὐτῷ τριάκοντα ἀργύρια » ( Ματθ. 26,14-15 ) και  « … ἔστησαν τόν μισθόν μου τριάκοντα ἀργυροῦς » ( Ζαχ. 11,12 ). Το ελάχιστο αυτό ποσό, των 30 αργυρίων, ισότιμο με 30 σίκλους ή 120 ρωμαϊκά δηνάρια²⁰, ήταν η τιμή εκκίνησης της δημοπρασίας για την απόκτηση κάποιου δούλου ή η καθορισμένη τιμή αποζημίωσης για την απώλειά του : « …ἐάν παῖδα κερατίσῃ ὁ ταῦρος ἤ παιδίσκῃν, ἀργυρίου τριάκοντα δίδραχμα δώσει τῷ κυρίῳ αὐτῶν, … » ( Έξοδ. 21,32 ).

            4. Το σταυρό χρησιμοποίησαν οι Ασσύριοι, οι Μήδοι και οι Πέρσες. Οι Έλληνες σπάνια χρησιμοποιούσαν το σταυρό και όταν σταύρωναν κάποιον κατάδικο, τον έδεναν σε ξύλινο όργανο σχήματος Τ, όπως αναφέρουν ο Δημοσθένης και ο Πλάτων. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν το σταυρό, για μη ρωμαίους πολίτες, κυρίως για δούλους²¹, για ληστές και κακούργους,  ενώ οι Εβραίοι χρησιμοποιούσαν το λιθοβολισμό, όπως έχομε δει και στην εκτέλεση του πρωτομάρτυρα Στεφάνου ( Πράξ. 7,57-8 ).

Crux,cis ονομάζεται ο σταυρός, από το crucio, cruciare που σημαίνει βασανίζω, σταυρώνω. Aνάλογα με το σχήμα, έχομε τον crux immissa , τον crux commissa , τον crux decussata , τον crux gammata  ( swastika ), τον crux ansata κ.α.

5. « Ὀψίας δέ γενομένης … » ( Μτθ. 26,20 ),  την πρώτη μέρα από τις επτά μέρες των αζύμων ( Έξοδ. 12,15 ) δηλ. από το εσπέρας είχε αρχίσει η 14^η του Νισάν, που ήταν ο πρώτος μήνας του σεληνιακού θρησκευτικού έτους. Δεν υπήρχε στο δείπνο ο « πασχάλιος αμνός », γιατί η σφαγή του θα έπρεπε να γίνει στο ναό, την Παρασκευή το απόγευμα.

6. « … ὑπάγετε εἰς τήν πόλιν … » ( Μτθ. 26,18 ), γιατί ήταν ήδη στη Βηθανία.

7. Σημαίνει ελαιοτριβείο.

8. « Οἱ δέ κρατήσαντες τόν Ἰησοῦν ἀπήγαγον πρός Καϊάφαν τόν ἀρχιερέα, ὅπου οἱ γραμματεῖς καί οἱ πρεσβύτεροι συνήχθησαν » ( Μτθ. 26,57 )

9.  Ο Ιωσήφ Καϊάφας, διορίστηκε αρχιερέας από τον Βαλέριο Γράτο το 18 μ.Χ. και είχε παντρευτεί την κόρη του Άννα, ενός από τους προηγούμενους αρχιερείς.

           10.  Great Sanhedrin (  סַנְהֶדְרִין ). Σώμα από 70 μέλη, ιερείς, νομοδιδασκάλους  και λαϊκούς από έγκριτες οικογένειες, αποτελούσε την ύψιστη αρχή σε διοικητικά, νομικά και θρησκευτικά θέματα.

           11. « ⁶³… ὁ ἀρχιερεύς εἶπεν αὐτῷ· ἐξορκίζω σε κατά τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος ἵνα ἡμῖν εἴπῃς εἰ σύ εἶ ὁ Χριστός ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. ⁶⁴ λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· σύ εἶπας· πλήν λέγω ὑμῖν, ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε τόν Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως καί ἐρχόμενον ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ » ( Μτθ. 26,63-64 ).

           12. Ήταν ρωμαίος επίτροπος της Ιουδαίας ( 26 - 36 μ.Χ. ), μετά το Βαλέριο Γράτο ( 15 -26 μ.Χ. ).Τετράρχης της Γαλιλαίας και της Περαίας ήταν τότε ο Ηρώδης Αντίπας ( 4 π.Χ. – 39 μ.Χ. ).

           13. Σημαίνει κρανίου τόπος, λόγω του σχήματος. Βρισκόταν κοντά στη γέεννα ( גיא בן הִנֹּם ), το σκουπιδότοπο των Ιεροσολύμων.

14. « … ὁ δέ ( Θωμᾶς ὁ λεγόμενος δίδυμος ) εἶπεν αὐτοῖς· ἐάν μή ἴδω ἐν ταῖς χερσίν αὐτοῦ τόν τύπον τῶν ἥλων, καί βάλω τόν δάκτυλόν μου εἰς τόν τύπον τῶν ἥλων, καί βάλω τήν χεῖρά μου εἰς τήν πλευράν αὐτοῦ, οὐ μή πιστεύσω » ( Ιωάν. 20,25 ). Τα καρφιά είχαν σχήμα σφήνας και μήκος περίπου 11 εκατοστά. Στη βορειοανατολική Ιερουσαλήμ, στη γειτονιά Giv΄at ha-Mivtar, έχει βρεθεί ο σκελετός του Jehohanan Ben Khaggol, ο οποίος σταυρώθηκε τον 1^ο αι. μ.Χ. και ένα καρφί 11,5 εκατοστά είναι σφηνωμένο στο κόκκαλο της φτέρνας από το πλάι.

           15. « Καί ὅτε ἀπῆλθον ἐπί τόν τόπον τόν καλούμενον Κρανίον, ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτόν καί τούς κακούργους, ὅν μέν ἐκ δεξιῶν ὅν δέ ἐξ ἀριστερῶν » ( Λουκ. 23,33 ). Το μαρτύριο του Χριστού δεν είναι εικονικό κι αυτό φαίνεται από την αγωνία του στον κήπο της Γεθσημανή και από τις κραυγές πόνου πάνω στο Σταυρό. Ο Θεάνθρωπος Χριστός έζησε την εξάντληση των δυνάμεων, τη νάρκωση των μυών, τη φλόγωση των πληγών, τη συρροή του αίματος στο κεφάλι, γιατί ήταν άνθρωπος όμοιός μας χωρίς την αμαρτία. Ο άγιος Ιωάννης ο χρυσόστομος, στην ομιλία του σχετικά με το Πάθος του Χριστού, υπομνηματίζοντας το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, λέει : « Μέχρι τη σταύρωση, ο Χριστός φαίνεται ότι φοβάται, δειλιάζει κι αυτά είναι σημεία της ανθρωπότητος, για να πειστείς ότι ήταν πραγματικός άνθρωπος ο Ιησούς. Αφού προσηλώθηκε στο σταυρό είναι πολύ ψύχραιμος, μιλάει με το ληστή, με τη μητέρα του, με το μαθητή του και όλα αυτά είναι σημεία του θριάμβου της θεότητος του Κυρίου, για να πειστείς ότι ήταν Θεός και άνθρωπος αυτός που έπαθε ».

16. « περί δέ τήν ἑνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλί, ἠλί, λεμά σαβαχθανί ; τοῦτ’ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες ; … ὁ δέ Ἰησοῦς πάλιν κράξας φωνῇ μεγάλῃ ἀφῆκε τό πνεῦμα »     ( Ματθ. 27,46-50 ).

17. « ⁵⁷ Ὀψίας δε γενομένης ἦλθεν ἄνθρωπος πλούσιος ἀπό Ἀριμαθαίας, τοὔνομα Ἰωσήφ, … ⁵⁹ καί λαβών τό σῶμα ὁ Ἰωσήφ ἐνετύλιξεν αὐτό σινδόνι καθαρᾷ ⁶⁰ καί ἔθηκεν αὐτό ἐν τῷ καινῷ αὐτοῦ μνημείῳ ὅ ἐλατόμησεν ἐν τῇ πέτρᾳ, καί προσκυλίσας λίθον μέγαν τῇ θύρᾳ τοῦ μνημείου ἀπῆλθεν  » ( Ματθ. 27,57-60 ).

18. « Ὀψέ δέ σαββάτων, τῇ ἐπιφωσκούσῃ εἰς μίαν σαββάτων, ἦλθε Μαρία ἡ Μαγδαληνή … » ( Ματθ. 28,1 ) και « Τῇ μιᾷ τῶν Σαββάτων » ( Ιωάν. 20,1 ). Επειδή στους Ιουδαίους και τους Χριστιανούς η ημέρα ξεκινάει από το εσπέρας της προηγουμένης, δηλαδή έχουμε το νυχθήμερον, οι λίγες ώρες της ταφής του Κυρίου την Παρασκευή θεωρούνται πρώτη μέρα, το εικοσιτετράωρο του Σαββάτου δεύτερη μέρα και οι ώρες της Κυριακής μέχρι που οι μυροφόρες είδαν άδειο τον τάφο του Χριστού, τρίτη μέρα. Έτσι η Εκκλησία μιλάει για την τριήμερη ταφή του Χριστού: « τριήμερος ἀνέστης Χριστέ … » και « Ἐξ ὕψους κατῆλθες ὁ εὔσπλαγχνος, ταφήν κατεδέξω τριήμερον, … ».

           19. Η Εκκλησία ομολογεί ψάλλοντας: « Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασιν ζωήν χαρισάμενος » και « Κύριε ὅπλον κατά τοῦ διαβόλου τόν σταυρόν σου ἡμῖν δέδωκας, … ».

            20. Ένα δηνάριο που ήταν το ημερομίσθιο για έναν εργάτη         ( Ματθ. 20,2 ), ισοδυναμούσε με 10 ασσάρια από το 268 – 217 π.Χ. και  από τότε μέχρι την εποχή του Χριστού αυξήθηκε στα 16 ασσάρια.

            21. Μετά την καταστολή της επανάστασης ( 73 - 71 π.Χ. ) των δούλων ή μονομάχων, με αρχηγό τον Σπάρτακο, σταυρώσανε 6.000 από τους νικημένους επαναστάτες, κατά μήκος της Αππίας οδού.

                                          Βιβλιογραφία

           1. Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ Ο΄, ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΑΘΗΝΑΙ 1981

           2. Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ, Μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, ΑΘΗΝΑ 1997

           3. NOVUM TESTAMENTUM GRAECE, NESTLE – ALAND, STUTTGART 1981

           4. Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΑΘΗΝΑΙ 1981

           5. Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, Το πρωτότυπο κείμενο με μετάφραση στη δημοτική, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, ΑΘΗΝΑ 1989

6. Η  ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕΤΑ ΣΥΝΤΟΜΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΥΠΟ ΠΑΝ. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, Ἔκδοσις πεντηκοστή Δευτέρα, ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ « Ο ΣΩΤΗΡ », ΑΘΗΝΑΙ 2007

7. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΟ  ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, Π.Ν.ΤΡΕΜΠΕΛΑ,  ΑΔΕΛΦ. ΘΕΟΛ. Ο ΣΩΤΗΡ, ΑΘΗΝΑΙ, 1979

8. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, 11^ΟΣ ΤΟΜΟΣ, ΑΘΗΝΑΙ 1967.

9. el.wikipedia.org

         10. en.wikipedia.org

         11. Catholic Encyclopedia