Για το Bullying

                            Ο εκφοβισμός¹ χθες και σήμερα

Από την αρχή της πορείας του ανθρώπου² οι « ισχυροί », σε μικρές οι μεγάλες κοινωνικές ομάδες, έπαιζαν και παίζουν το ρόλο του « υπεράνθρωπου³ », δημιουργώντας προβλήματα στους αδύναμους που συναντούσαν στο πρόσωπο του δούλου⁴, της γυναίκας, του νεογέννητου παιδιού, του ξένου, του άρρωστου⁵, του ηλικιωμένου, του αιχμάλωτου, του φυλακισμένου, του φοβισμένου, του ετοιμοθάνατου. Σε κάθε άρρωστη κοινωνική ομάδα, το « μεγάλο ψάρι » φοβίζει το μικρό και τις περισσότερες φορές το κατασπαράζει. Το νταϊλίκι, ο λεονταρισμός, ο ψευτοπαλληκαρισμός, το ζοριλίκι, είναι καρποί της ανασφάλειας⁶ των   « δυνατών – επιτιθέμενων », των οποίων η αλαζονεία⁷ είναι και η           « αχίλλειος πτέρνα » τους.

Σήμερα ζούμε στο σπίτι⁸, στο σχολείο⁹, στη διασκέδαση, στην εργασία¹⁰ μας φαινόμενα εκφοβισμού που είναι η πρόγευση αυτού που σε μεγαλύτερη κλίμακα ασκούν τα οικονομικά ισχυρά κράτη¹¹, με τις θανατηφόρες πολεμικές μηχανές και τις ανέραστες συμφεροντολογικές προσεγγίσεις, που οδηγούν στους ρατσιστικούς διαχωρισμούς και στους αποκλεισμούς του τρίτου¹² και τέταρτου¹³ κόσμου.

Ο άνθρωπος  είναι δημιούργημα του Θεού, προικίστηκε¹⁴ με το λογικό και το αυτεξούσιο και προορισμό να γίνει κατά χάριν Θεός. Η Πρόνοια του Θεού εξασφαλίζει τη δικαιοσύνη και την πρόγευση της σωτηρίας αν και ο κόσμος ζει μέσα στην αδικία που ξεκινάει από τον εγωισμό του διαβόλου¹⁵ και καρπίζει με τις προθέσεις και τις πράξεις των πνευματικά νεκρών ανθρώπων. Ο φόβος¹⁶ του πόνου και του θανάτου υπάρχει όσο δίνουμε δικαιώματα στους  απάνθρωπους.

Η ανοχή της κοινωνίας μας, στις προκλήσεις του εκφοβισμού, όχι μόνο δεν είναι ουδέτερη στάση απέναντι σ’ αυτόν, αλλά βοηθάει στην εξάπλωση του κακού. Καθήκον όλων των προσώπων πρέπει να είναι η στήριξη των θυμάτων και η θεραπεία των άρρωστων θυτών. Ο ρόλος της οικογένειας, του σχολείου, της Εκκλησίας είναι σημαντικός περισσότερο στην καλλιέργεια υγειών συνειδήσεων και στην πρόληψη¹⁷ του Bullying παρά στην αντιμετώπισή του, αφού αυτό το ρόλο έχει το κράτος με τα αρμόδια όργανά του.

1. Το Bullying είναι γέννημα της μπερδεμένης κοινωνίας μας. Ο εκφοβισμός διαιρείται σε τέσσερεις βασικούς τύπους προσβολής - κακομεταχείρισης: τη συναισθηματική, τη λεκτική, τη σωματική και τη διαδικτυακή ( emotional, verbal, physical, cyber ).

2. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο άνθρωπος είναι το τελειότερο δημιούργημα του Θεού που έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές, να γίνει « Θεός κατά χάριν », πετυχαίνοντας το « καθ’ ὁμοίωσιν » ( Γέν. 1,26 ) και καθήκοντα,  να φροντίζει και να προστατεύει όλη την πλάση ( Γέν. 2,15 ). Μετά την απόφασή του να ζήσει χωρίς να έχει σχέση με το Θεό, ο Κάϊν σκοτώνει τον αδερφό του αποδεικνύοντας ότι ενώ δεν είναι δημιουργός της ζωής είναι κυρίαρχος στον τερματισμό της ( Γέν. 4,8 ).

3. Ο υπεράνθρωπος έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί τους συνανθρώπους του γιατί « ο σκοπός δικαιολογεί κάθε κακό » ( Ηλέκτρα Σοφοκλή ) και η ηθική σιωπά, αφού « ο σκοπός αγιάζει τα μέσα »           ( Ηγεμόνας του Niccolo Machiabelli ).

4. Ο δούλος στη  ρωμαϊκή κοινωνία θεωρείται ιδιοκτησία, πράγμα ( res  ) και ο κύριός του, έχει δικαίωμα στη ζωή και στο θάνατό του. Ο Titus Maccius Plautus ( 254 – 184 BC ), στην κωμωδία του Asinaria, περιγράφει την αγριότητα στην ανθρώπινη κοινωνία με το « Homo homini lupus ». Στο κολοσσαίο της Ρώμης, οι μονομάχοι σε μια μάχη επιβίωσης μεταξύ τους και αργότερα οι χριστιανοί που ρίχνονται στα θηρία, θεωρούνται θεάματα για τον όχλο που διψά για αίμα.

5. Οι αποθέτες ή ο καιάδας, κατά τον Πλάτωνα στην Πολιτεία του ή τον Πλούταρχο στο βίο του Λυκούργου, ήταν βάραθρα που          « φιλοξενούσαν » τα ανάπηρα ή προβληματικά άτομα των αρχαίων Σπαρτιατών ή Αθηναίων.

6. Η συναίσθηση της μειονεξίας και η τάση για αναπλήρωση, οδηγούν τους χολερικούς τύπους, κατά τον Ιπποκράτη, σε αντικοινωνική συμπεριφορά. Στην άλογη φύση είναι σπάνιο ένα ζώο να βασανίζει το θύμα του ή να το σκοτώνει, χωρίς να υπηρετεί το ένστικτό του για αυτοσυντήρηση. Στη « λογική κοινωνία » μας όμως παρουσιάζεται η επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά προς τα ασθενέστερα μέλη, ως τρόπος ζωής και αγώνας για υπεροχή, όσο πιο πολύ αισθάνεται το άτομο κατώτερο, σύμφωνα με τον Adler.

7. Οι αρχαίοι Έλληνες, όταν κάποιος συμπεριφερόταν με αλαζονικό - προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, δεν υπολόγιζε τους νόμους της Πολιτείας και δεν έδινε σημασία στον άγραφο θεϊκό νόμο, θεωρούσαν ότι έχει φτάσει στην « Ύβρη » και οι Θεοί θα του προκαλούσαν την « άτη », την πνευματική τύφλωση, την πλάνη, με συνέπεια την καταστροφή ( Ομήρου Ιλιάδα Τ 91-94 ).

8. Ο πατέρας, η μητέρα, τα μεγαλύτερα αδέρφια, οι συγγενείς, συνήθως ασκούν λεκτική βία, που μερικές φορές διανθίζεται και με έμπρακτες εκρήξεις της μπερδεμένης θέσης τους.

9. Ιδιαίτερα σε παιδιά με σωματικές, νοητικές ή ψυχολογικές ιδιαιτερότητες, οι  « φυσιολογικοί » συμμαθητές τους παίζουν όπως η  γάτα με το  ποντίκι.

10. Οι προϊστάμενοι, οι διευθυντές, οι διεκδικητές της θέσης, οι αποβλέποντες στην εύνοια του ανωτέρου φιλακόλουθοι χειροκροτητές, τα φερέφωνα, οι ψεύδορκοι, οι μη έχοντες αντικείμενο, οι ημιμαθείς, οι πιστοποιημένοι « έξυπνοι », συνήθως βασανίζουν το « θύμα » τους, με τις πιο « αγνές προθέσεις », αφού ο ρατσιστική ηθική τους στηρίζεται από ένα κύκλωμα, το οποίο καλύπτει τους « δικούς του » και συντρίβει τα « ξένα σώματα ».

11. Οι « νικητές » γράφουν την ιστορία και την χαρακτηρίζουν θετικά ή αρνητικά με βάση τα συμφέροντά τους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στις ζωές των ανθρώπων, της φύσης, των επόμενων γενεών.

12. Οι χώρες της Αφρικής.

13. Οι clochard, οι άστεγοι, οι επαίτες, οι άνθρωποι που ζουν στις χαρτόκουτες και τα παγκάκια, χωρίς εργασία, ασφάλιση, συνθήκες υγιεινής, χωρίς ελπίδα βελτίωσης.

14. « … τί δέ ἔχεις ὅ οὐκ ἔλαβες; Εἰ δέ καί ἔλαβες, τί καυχᾶσαι ὡς μή λαβών; » ( Α΄ Κορ. 4,7 ).

15. Στην Καινή διαθήκη,  βλέπουμε ότι ο άρχοντας αυτού του κόσμου¹⁸ απειλεί ¹⁹ και οι χριστιανοί αγωνίζονται εναντίον του²⁰.

16. Στην Παλαιά Διαθήκη, αναφέρεται ότι ένας γίγαντας από το στρατόπεδο των Φιλισταίων, ο Γολιάθ τρομάζει με την παρουσία του τους Ισραηλίτες και μόνο ο Δαβίδ τον αντιμετωπίζει με θάρρος, στο όνομα του Κυρίου, του Θεού του Ισραήλ ( Α΄ Σαμουήλ ή Βασιλειών Α΄ 17,1-54 ).

Στα παραμύθια ο κακός δράκος τρώει τα κακότυχα θύματά του, απειλεί τον ήρωα, ο οποίος όμως στο τέλος τον νικάει.

17. « τό προλαμβάνειν κάλλιον τοῦ θεραπεύειν ἐστι », έλεγε ο Ιπποκράτης.

18. « … ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου κέκριται » ( Ιωάν. 16,11 ).

19. « … ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὡρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ » ( Α΄ Πέτρ. 5,8 ).

20. « ὅτι  οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρός αἷμα καί σάρκα, ἀλλά πρός τάς ἀρχάς, πρός τάς ἐξουσίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, … » ( Εφεσ. 6,12 ).

                                            Βιβλιογραφία

  1. Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ Ο΄, ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΑΘΗΝΑΙ 1981

  2. Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ, Μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, ΑΘΗΝΑ 1997

  3. Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, Το πρωτότυπο κείμενο με μετάφραση στη δημοτική, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, ΑΘΗΝΑ 1989

    4. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, ΤΟΜΟΣ 5, ΑΘΗΝΑΙ 1964

               5. ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ, Μετάφρασις Ιακώβου Πολυλά, ΟΕΔΒ 1965.

               6. http://el.wikipedia.org/wiki 

               7. http://en.wikipedia.org/wiki